Kiên Giang là tỉnh nằm ở phía Tây Nam Tổ quốc, thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long. Đồng bào người Hoa có 8.544 hộ, với 31.328 người. Người Hoa sống đan xen trong cộng đồng dân cư ở khắp 15 huyện, thành phố trong tỉnh, đông nhất là thành phố Rạch Giá, huyện Châu Thành, ít nhất là huyện Kiên Hải. Cộng đồng người Hoa ở Kiên Giang có 5 tộc chính (Triều Châu chiếm 50%, Quảng Đông chiếm 20%, Phúc Kiến chiếm 5%, Hải Nam chiếm 20%, Hẹ chiếm 5%). Toàn tỉnh hiện có 7 Hội Tương tế người Hoa (Hội TTNH) gồm: Rạch Giá, Vĩnh Thuận, Phú Quốc, Châu Thành (3 Hội TTHN: Vĩnh Hòa Phú, Minh Lương, Bình An) đang hoạt động, là tổ chức xã hội mang tính chất tự nguyện, quy tụ các cá nhân người Hoa đang sinh sống, làm ăn và học tập trên địa bàn tỉnh. Hội có vai trò kết nối cộng đồng, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, hỗ trợ lẫn nhau trong đời sống và hoạt động kinh tế.
Người Hoa đa số sống bằng nghề kinh doanh thương mại, dịch vụ, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làm vườn rẫy, đánh bắt hải sản và một số ngành nghề khác có cuộc sống ổn định. Đồng bào người Hoa rất phấn khởi trước công cuộc đổi mới của đất nước và các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có đồng bào người Hoa, nhất là từ khi có Chỉ thị số 62-CT/TW, Chỉ thị số 501/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách đối với người Hoa, đã tạo cho người Hoa yên tâm sản xuất, mạnh dạn đầu tư, mở rộng quy mô, thành lập doanh nghiệp, công ty, hợp tác xã tín dụng,... với sản phẩm hàng hóa ngày càng phong phú, đa dạng, một số sản phẩm tạo được thương hiệu trên thị trường. Đời sống của cộng đồng người Hoa ngày càng được cải thiện và nâng lên, số hộ giàu và hộ khá chiếm khá cao.
Đời sống kinh tế gia đình người Hoa phát triển nên có điều kiện và rất quan tâm đến việc học tập của con em, tỷ lệ huy động học sinh trong độ tuổi đến trường rất cao, số lượng sinh viên tốt nghiệp các trường cao đẳng, đại học ngày càng nhiều, đặc biệt có một số gia đình có điều kiện cho con em du học ở nước ngoài. Đồng bào người Hoa luôn có ý thức giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Những năm qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đồng bào người Hoa đã vận động quyên góp kinh phí để tu bổ chùa, miếu, nghĩa trang của người Hoa ngày càng khang trang hơn, các đội lân, sư, rồng và ban nhạc của người Hoa từng bước được khôi phục để phục vụ đồng bào người Hoa và cộng đồng trong những ngày lễ, tết. Người Hoa sống đoàn kết, gắn bó với cộng đồng các dân tộc Kinh, Khmer và các dân tộc khác trên địa bàn.
Đại diện các Hội tương tế người Hoa nhận cờ lưu niệm nhân buổi họp mặt đầu xuân Ất Tỵ năm 2025
Suốt nữa nhiệm kỳ qua, công tác an sinh xã hội là một trong những nội dung trọng tâm, được các Hội chú trọng thực hiện với sự hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ từ chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Tổng kinh phí cho hoạt động an sinh xã hội của các hội hơn 700 triệu đồng. Trong đó Hội Phú Quốc phối hợp với chính quyền vận động mạnh thường quân trao 220 phần quà Tết trị giá 88 triệu đồng, xây dựng 2 căn nhà đại đoàn kết trị giá 110 triệu đồng, cấp phát 34 suất học bổng cho học sinh người Hoa với tổng trị giá 102 triệu đồng, và hỗ trợ hội viên ốm đau, ma chay gần 25 triệu đồng. Hội Vĩnh Thuận vận động được 2.500 kg gạo và nhiều quần áo, nhu yếu phẩm gửi tặng hộ nghèo và cận nghèo vào dịp lễ, Tết với số tiền là 37 triệu đồng, đồng thời tham gia tích cực các cuộc vận động xã hội hóa của địa phương như: Quỹ vì người nghèo, Quỹ nhà Đại đoàn kết, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho cộng đồng. Hội Rạch Giá đã phối hợp chặt chẽ với UBND phường và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện tốt công tác từ thiện xã hội, giúp đỡ hộ nghèo, cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn và nhiều hoạt động từ thiện khác, thể hiện vai trò nòng cốt của Hội trong công tác dân vận, đoàn kết và an sinh trên địa bàn. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, 02 Hội đã vận động đóng góp tiền và vật chất tổng trị giá trên 121,7 triệu đồng. Tại Châu Thành, các Hội phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tích cực tham gia các hoạt động từ thiện xã hội, vận động được 16.250kg gạo với số tiền là 243 triệu đồng, khám và cấp phát thuốc cho 1.240 lượt người dân, vận động nhiều nhu yếu phẩm gửi tặng hộ nghèo và cận nghèo vào dịp lễ, Tết. Sự phối hợp giữa các Hội với chính quyền địa phương được duy trì tốt, góp phần khẳng định vai trò Hội Tương tế là cánh tay nối dài trong thực hiện chính sách dân tộc và đảm bảo an sinh xã hội tại cơ sở. Các hoạt động không chỉ mang ý nghĩa vật chất mà còn lan tỏa tinh thần nhân ái, gắn kết cộng đồng người Hoa với đại đoàn kết toàn dân tộc.
Hội tương tế người Hoa thành phố Rạch Giá hỗ trợ nhà Đại đoàn kết cho hộ gia đình tại xã Bàn Thạch, huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang.
Đạt được kết quả trên là do các Hội luôn được sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền; đồng bào người Hoa đoàn kết, gắn bó, tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; bản thân các Hội có tinh thần trách nhiệm cao, phát huy tốt vai trò là cầu nối giữa cộng đồng người Hoa với chính quyền, từng bước khẳng định vị thế trong công tác đoàn kết dân tộc. Hoạt động an sinh xã hội được triển khai thiết thực: tặng quà Tết, hỗ trợ hội viên khó khăn, đóng góp các quỹ xã hội, phối hợp tốt với chính quyền và Mặt trận các cấp. Một số Hội đã chủ động phối hợp tuyên truyền pháp luật, tổ chức lễ hội đúng quy định, giữ gìn bản sắc văn hóa và phong tục tập quán của người Hoa, các Hội đều có tinh thần trách nhiệm cao, gắn bó với cộng đồng, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Ông Danh Tha, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo (đứng thứ 6 từ trái sang phải) và Đoàn công tác của tỉnh thăm chúc mừng Hội tương tế người Hoa xã Vĩnh Hòa Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang nhân dịp Tết Nguyên Đán.
Vì vậy, để tiếp tục thực hiện tốt các hoạt động theo nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2023-2028, thời gian tới các Hội trên địa bàn tỉnh cần phát huy kết quả đã đạt được. Tiếp tục theo dõi kiện toàn và hoạt động của Ban Chấp hành Hội; hàng năm rà soát, điều chỉnh quy chế hoạt động của Hội (nếu có), phù hợp với đặc thù từng địa phương; phối hợp với các ngành chức năng để hướng dẫn các Hội sử dụng con dấu của Hội đúng theo quy định pháp luật; tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương, Mặt trận và các đoàn thể trong triển khai các hoạt động an sinh xã hội, văn hóa dân tộc và phát triển cộng đồng người Hoa; duy trì và nâng chất các hoạt động văn hóa truyền thống: tổ chức lễ hội dân tộc, bảo tồn nghi lễ, trang phục, ẩm thực và ngôn ngữ Hoa; từng bước nghiên cứu hỗ trợ mở lớp tiếng Hoa cộng đồng; Khuyến khích các Hội chủ động đề xuất mô hình hoạt động phù hợp, sáng tạo, có sức lan tỏa, gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động văn hóa - xã hội và phát triển kinh tế hộ gia đình; tiếp tục quan tâm thực hiện việc tổ chức dạy và học chữ Hoa nhằm giữ gìn và bảo tồn tiếng nói và chữ viết của đồng bào Dân tộc Hoa.
